Είναι γεγονός ότι η κετογονική δίαιτα (keto diet) έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια υποσχόμενη θεαματική απώλεια βάρους με αποτέλεσμα να βομβαρδιζόμαστε με άρθρα, βιβλία, apps, συνταγές και προϊόντα, τρόφιμα και συμπληρώματα που είναι φιλικά προς αυτήν.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1920, όπου χρησιμοποιήθηκε από γιατρούς για τη θεραπεία της επιληψίας. Έκτοτε, έχει μελετηθεί σε βάθος κυρίως για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Ας δούμε όμως αναλυτικά τις βασικές αρχές της.
Φιλοσοφία της δίαιτας
Όπως όλοι γνωρίζουμε, η βασική πηγή ενέργειας του οργανισμού είναι οι υδατάνθρακες, οι οποίοι μετατρέπονται σε γλυκόζη (σάκχαρο του αίματος). Η αύξηση της γλυκόζης στο αίμα προκαλεί την έκκριση ινσουλίνης και η ινσουλίνη «μεταφέρει» την γλυκόζη μέσα στα κύτταρα για παραγωγή ενέργειας, όπου η περίσσεια αποθηκεύεται ως λίπος για μελλοντική χρήση. Έτσι, για όσο διάστημα η διατροφή μας είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, ο οργανισμός χρησιμοποιεί τη γλυκόζη ως «καύσιμο» και όχι το λίπος.
Στην κετογονική δίαιτα, περιορίζονται στο ελάχιστο οι υδατάνθρακες, καταναλώνεται επαρκής ποσότητα πρωτεΐνης (περίπου 20%) η οποία καθορίζεται από παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία και η σωματική δραστηριότητα και οι υπόλοιπες ενεργειακές ανάγκες καλύπτονται από λιπαρά (ποσοστό που μπορεί να φτάσει ακόμα και το 60-80%) με βασικό στόχο την παραμονή της ινσουλίνης σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, ο οργανισμός να «απευθυνθεί» στο λίπος για την παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας μόλις εξαντληθεί η γλυκόζη.
Αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι να παράγονται κετόνες ή κετονοσώματα κατά τη διάσπαση του λίπους στο ήπαρ. Όταν οι ουσίες αυτές είναι αυξημένες στο αίμαι, θεωρούμε ότι ο οργανισμός είναι σε κέτωση. Ο λόγος που συμβαίνει αυτή η διάσπαση των λιπαρών οξέων σε κετόνες είναι ότι ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα δεν είναι ικανά να τα χρησιμοποιήσουν για την αδιάκοπη ενεργειακή τροφοδοσία τους. Ωστόσο, μπορούν να χρησιμοποιούν τόσο αποδοτικά τις κετόνες ώστε να μπορεί να καλυφθεί έως και το 60-80%% της απαιτούμενης ενέργειας.
Τι τρώμε στην κετογονική δίαιτα;
Η κετογονική δίαιτα βασίζεται στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά όπως, ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, αβοκάντο, ελιές, ταχίνι και λιπαρά ψάρια. Επιτρέπονται επίσης το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, το μπέικον, τα αυγά, το τόφου, τα σκληρά τυριά και το βούτυρο. Αποφεύγονται τα αμυλούχα λαχανικά ενώ επιτρέπονται τα λαχανικά που είναι χαμηλά σε υδατάνθρακες. Σε γενικές γραμμές επιτρέπονται περίπου 20-50γρ. υδατανθράκων ημερησίως και για να καταλάβετε τι σημαίνει αυτό, αξίζει να πούμε ότι μία φέτα ψωμί 30γρ., έχει 15γρ. υδατανθράκων.
Τι πρέπει να προσέχετε στην κετογονική δίαιτα;
Τα τρόφιμα τα οποία πρέπει να καταναλώνονται σε ιδιαίτερα μικρές ποσότητες είναι τα επιβλαβή λιπαρά δηλαδή τα υδρογονοποιημένα λιπαρά (trans fat) που συχνά είναι κρυμμένα στις βιομηχανικά παρασκευασμένες τροφές (μπισκότα, ζύμες, πίτες). Επίσης, τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες όπως το ρύζι, τα ζυμαρικά, το ψωμί, τα φρούτα, η ζάχαρη, το μέλι και τα όσπρια. Τέλος, αποφεύγεται το αλκοόλ, ιδίως η μπύρα και τα γλυκά ποτά.
Οφέλη της κετογονικής Δίαιτας
Πέρα από τα οφέλη της κετογονικής δίαιτας στην αντιμετώπιση των επιληπτικών κρίσεων που είναι αδιαμφισβήτητα , θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα της στην απώλεια βάρους, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και όχι αποδείξεις μέσα από μελέτες και για κάποια ακόμη οφέλη στην υγεία. Ορισμένα από αυτά είναι:
- Η καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και η βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη.
- Η αίσθηση κορεσμού και η μείωση της όρεξης.
Ποιοι δεν πρέπει να κάνουν κετογονική δίαιτα; Ποια είναι τα αρνητικά της
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κετογονική είναι μία ιδιαίτερη δίαιτα και δεν θα πρέπει να γίνεται από όλους. Θα πρέπει λοιπόν να αποφεύγεται από άτομα με:
- Άτομα με Σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Αυξημένα ηπατικά ένζυμα
- Πέτρες στα νεφρά
- Ιστορικό παγκρεατίτιδας και προβλήματα στη χοληδόχο κύστη
- Προβλήματα στο θυροειδή
- Άτομα με ιστορικό διατροφικών διαταραχών
Σε γενικές γραμμές η κετογονική δίαιτα οδηγεί σε ελλείψεις βιταμινών, μετάλλων, αντιοξειδωτικών ουσιών, υγρών και φυτικών ινών καθώς περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό οι ομάδες των φρούτων, των λαχανικών και των δημητριακών. Εξαιτίας των παραπάνω πολλά άτομα εμφανίζουν συμπτώματα όπως ζαλάδα, αδυναμία, ναυτία, αφυδάτωση και δυσκοιλιότητα. Επίσης ως αρνητικό της δίαιτας αυτής θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και την υψηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων, καθώς πλήθος μελετών τα έχουν συσχετίσει με καρδιαγγειακά προβλήματα.
Συμπερασματικά
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κετογονική δίαιτα δεν αποτελεί μία μαγική δίαιτα ή την λύση για τα θέματα βάρους σε όλους τους ανθρώπους. Είναι ένα ακόμα εργαλείο στα χέρια των ειδικών όπου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα, ενώ η μακροχρόνια χρήση της σίγουρα δεν συστήνεται. Είτε θέλετε να δοκιμάσετε την κετογονική δίαιτα είτε όχι, ελάτε να δούμε μαζί πως μπορούμε να βρούμε όλους εκείνους τους τρόπους που θα αλλάξουν μια για πάντα την σχέση σας με το φαγητό.
