Η νεφρολιθίαση ή κοινώς πέτρα στα νεφρά είναι μια πάθηση που προκαλεί έντονο πόνο και δυσφορία στην κοιλιακή χώρα.
Επηρεάζει περίπου το 10-12% του παγκόσμιου πληθυσμού και εμφανίζεται πιο συχνά στους άντρες. Η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και η κληρονομικότητα, η φαρμακευτική αγωγή, η εποχικότητα, κ.ά.
Η σωστή διατροφή μπορεί να συμβάλει σημαντικά τόσο στην πρόληψη όσο και στη διαχείριση της.
Τι ακριβώς είναι η πέτρα στα νεφρά
Στην νεφρολιθίαση σχηματίζονται στερεοί κρύσταλλοι (λίθοι ή πέτρες) στον νεφρό ή στον ουροποιητικό σωλήνα.
Η χημική σύσταση των νεφρικών λίθων επηρεάζεται από διαταραχές στη σύνθεση των ούρων. Γι’ αυτό, οι λίθοι μπορεί να διαφέρουν σε μέγεθος (από μικροσκοπικούς μέχρι και μεγάλους που μπορεί να φράξουν τον ουρητήρα), σχήμα και σύσταση.
Κατηγορίες λίθων
Ανάλογα με τις διαφορές στη σύστασή τους και τον τρόπο σχηματισμού τους, οι πέτρες στα νεφρά διακρίνονται κυρίως σε πέντε βασικούς τύπους.
- Λίθοι Οξαλικού Ασβεστίου: Οι πιο συχνοί (»80% όλων των ουροποιητικών λίθων). Παράγοντες που συμβάλουν στον σχηματισμό τους είναι ασθένειες όπως η υπερασβεστιουρία, η υπεροξαλουρία, κλπ. Οι λίθοι αυτοί έχουν περισσότερες πιθανότητες υποτροπής σε σχέση με τους υπόλοιπους.
- Λίθοι Ουρικού Οξέος: (»3–10%) Είναι αποτέλεσμα της υπερουριχαιμίας, που προκαλείται από διατροφή πλούσια σε πουρίνες, ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται σε ζωική πρωτεΐνη. Ιδιαίτερα ευπαθή άτομα θεωρούνται όσοι πάσχουν από ουρική αρθρίτιδα και έχει παρατηρηθεί πως η συχνότητα εμφάνισης είναι πιο συχνή στους άνδρες.
- Λίθοι Στρουβίτη ή Φωσφορικού Αμμωνίου-Μαγνησίου: (»10-15%) Συνήθως σχετίζονται με λοιμώξεις του ουροποιητικού και είναι συχνότερο πρόβλημα για τις γυναίκες από ότι στους άνδρες.
- Λίθοι Κυστίνης: (<2%) Προκύπτουν από μια γενετική διαταραχή στη μεταφορά του αμινοξέος κυστίνη, γνωστή ως κυστινουρία. Είναι αυτοσωμική υπολειπόμενη και οδηγεί σε αυξημένη απέκκριση κυστίνης στα ούρα.
- Φαρμακογενείς Λίθοι: (»1%) Ορισμένα φάρμακα, όπως η γουαϊφενεσίνη, η τριαμτερένη, η αταζαναβίρη και τα σουλφοναμίδια ή ουσίες που παράγονται όταν μεταβολίζονται, μπορούν είτε να σχηματίσουν τον πυρήνα μιας πέτρας, είτε να επηρεάσουν τον μεταβολισμό του οξαλικού ασβεστίου ή των πουρινών, ενισχύοντας έτσι τον σχηματισμό λίθων.
Πέτρα στα νεφρά και διατροφή
Αυξήστε την Πρόσληψη Υγρών
Ο χαμηλός όγκος ούρων λόγω ανεπαρκούς κατανάλωσης υγρών ή υπερβολικής απώλειας υγρών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για τον σχηματισμό λίθων στα νεφρά.
Γι’ αυτό, η ενυδάτωση είναι το σημαντικότερο βήμα για την πρόληψη των λίθων. Στοχεύστε σε τουλάχιστον 2-3 λίτρα νερού ημερησίως ώστε να διατηρείτε τα ούρα σας αραιά και να αποτρέψετε τη συγκέντρωση αλάτων.
Περιορίστε τις τροφές πλούσιες σε οξαλικά
Για όσους έχουν πέτρες οξαλικού ασβεστίου, είναι σημαντικό να αποφεύγουν την κατανάλωση τροφών που είναι πλούσια σε οξαλικά όπως:
- σπανάκι
- παντζάρια
- ξηρούς καρπούς
- κινόα
- όσπρια
Επιπλέον, ποτά όπως οι χυμοί και το τσάι, βρέθηκαν να περιέχουν σημαντικές ποσότητες οξαλικών. Συνεπώς, η γνώση της περιεκτικότητας των τροφών και των ποτών-υγρών σε οξαλικά είναι ιδιαίτερα σημαντική. Τόσο για την πρόληψη, όσο και για την υποτροπή των οξαλικών λίθων.
Ισορροπημένη πρόσληψη ασβεστίου
Η αυξημένη αποβολή ασβεστίου μέσω των ούρων αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου για το σχηματισμό λίθων ασβεστίου. Ωστόσο, η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής έχει προστατευτική δράση.
Αντίθετα, η μειωμένη πρόσληψη μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες, όπως η απώλεια οστικής μάζας και η αύξηση της απορρόφησης οξαλικού στο έντερο. Αυτό το γεγονός, αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων.
Έχει διαπιστωθεί ότι όσο χαμηλότερη είναι η διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου, τόσο μεγαλύτερη είναι η απορρόφηση του οξαλικού. Τα ποσοστά που κυμαίνονται από 17% για χαμηλή πρόσληψη (200mg/ημέρα) έως μόλις 2,6% για υψηλότερη πρόσληψη (1200mg/ημέρα).
Πέτρα στα νεφρά και αλάτι
Το χλωριούχο νάτριο έχει τη τάση να αποβάλει το ασβέστιο στα ούρα οδηγώντας στον σχηματισμό λίθων.
Γι’ αυτό, συνιστάται η τήρηση μιας δίαιτας με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, με τη συνολική ημερήσια πρόσληψη νατρίου να μην ξεπερνά τα 2300mg ή 6 g αλατιού (χλωριούχου νατρίου).
Ισορροπημένη πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών
Η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης, ενδέχεται να αυξήσει την απέκκριση του ασβεστίου και του ουρικού οξέος από τα ούρα και κατά συνέπεια να αυξήσει τον κίνδυνο για να εμφανιστεί πέτρα στα νεφρά.
Για το λόγο αυτό συστήνεται μια διατροφή χαμηλή σε ζωική πρωτείνη, σε συνδυασμό με μία διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και φυτικές ίνες από φρούτα και λαχανικά. Να σημειωθεί όμως ότι και πάλι δεν θα πρέπει να είναι πλούσια σε οξαλικά.
Καταλήγοντας για την πέτρα στα νεφρά και την διατροφή
Η διατροφική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ουρολιθίασης πρέπει να προσαρμόζεται- εξατομικεύεται ανάλογα με το ιατρικό, διατροφικό και προσωπικό προφίλ του κάθε ασθενή.
Χρειάζεται αναλυτική αξιολόγηση των διατροφικών συνηθειών για την επιτυχή διαχείριση της πάθησης, με τα εβδομαδιαία διατροφικά ημερολόγια να θεωρούνται από τις πιο αξιόπιστες μεθόδους παρακολούθησης.
Η διατροφή πρέπει να τροποποιείται ανάλογα με τον τύπο των λίθων, καθώς διαφορετικά είδη απαιτούν διαφορετικές παρεμβάσεις. Για μια εξατομικευμένη προσέγγιση και εξειδικευμένες συστάσεις, είναι απαραίτητη η συνεργασία Ιατρού και Διατροφολόγου, οι οποίοι θα σας καθοδηγήσουν και θα σας βοηθήσουν να προσαρμοστείτε στις απαιτούμενες αλλαγές.
Υπεύθυνη διατροφική καθοφήγηση από το Dietme
Χρειάζεστε υποστήριξη για να αντιμετωπίσετε διατροφική την πέτρα στα νεφρά;
Η Διατροφολόγος Κωνσταντίνα Παπαδημητρίου, διαθέτει μεγάλη εμπειρία και μπορεί να σας υποστηρίξει σε συνεργασία με την κατάλληλη διεπιστημονική ομάδα, εάν αυτό χρειαστεί.
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το Dietme με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους σας εξυπηρετεί:
- Τηλεφωνήστε μας στο 2310439300
- Στείλτε μας email στο info@dietme.gr
- Συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας στην ιστοσελίδα μας
