Η αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητική στις μέρες μας, καθώς αυξάνεται συνεχώς και η διάγνωση νόσων που σχετίζονται με την παχυσαρκία των παιδιών, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 2, και η λιπώδης διήθηση του ήπατος.
Η παιδική παχυσαρκία οφείλεται στην αλλαγή της ενεργειακής εξίσωσης. Τα αίτια για αυτή την αλλαγή στα παιδιά είναι πολύ-παραγοντικά και σύνθετα, και προκαλούν καυτές συζητήσεις στη βιομηχανία φαγητού και διαφήμισης. Η αύξηση βάρους στις τελευταίες δεκαετίες μπορεί να αποδοθεί αφενός στην πτώση του κόστους του φαγητού και στην υπεραφθονία του και αφετέρου στη μείωση της φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινότητα.
Το περιβάλλον
Η Βιομηχανία του Φαγητού – το περιβάλλον του φαγητού στο οποίο εκτίθενται τα παιδιά βρίθει αλλαγών σε συνήθειες και διαθεσιμότητα τροφών. Υπάρχει πληθώρα τροφών με πολλά λιπαρά και επεξεργασμένους υδατάνθρακες σε χαμηλές τιμές. Τα σούπερ μάρκετ έχουν αναπτύξει επιθετικές μεθόδους προώθησης των προϊόντων τους και πολλά ποτά που περιέχουν μεγάλη ποσότητα ζάχαρης διατίθενται στην αγορά. Υπάρχει επίσης η μόδα των μεγάλων μερίδων στα προϊόντα γενικά. Ενώ ιδιαίτερο ρόλο παίζει και το φαγητό στο σχολείο, καθώς τα σνακ που επιλέγουν τα παιδιά, είναι όλο και πιο συχνά πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη.
Η Διαφημιστική Προώθηση των Τροφών
Η βιομηχανία της διαφήμισης υποστηρίζει ότι η παιδική παχυσαρκία οφείλεται στην μείωση της φυσικής δραστηριότητας και όχι στην επιρροή της διαφήμισης στη ζωή του παιδιού. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι τα αποτελέσματα της διαφήμισης φτάνουν στο παιδί και μέσω των γονέων. Έρευνα έδειξε ότι παχύσαρκοι γονείς τείνουν να υποκύπτουν ευκολότερα σε αιτήσεις των παιδιών τους για προϊόντα που βλέπουν στην τηλεόραση.
Η Φυσική Δραστηριότητα
Ο ρόλος του περιβάλλοντος δείχνει να παίζει μεγάλο ρόλο. Η αυξημένη χρήση του αυτοκινήτου, η αύξηση της παρακολούθησης της τηλεόρασης και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας.
Σπάνιες Αιτίες Παχυσαρκίας
- Ενδοκρινολογικά προβλήματα
- Υποθυροειδισμός
- Σύνδρομο Cushing
- Έλλειψη αυξητικής ορμόνης – με αύξηση βάρους και καθυστερημένη εφηβεία
- Χρωμοσωματικές ανωμαλίες
- Σχετιζόμενη με στεροειδή ή άλλους χημικούς παράγοντες
Το πείραγμα για το Βάρος
Παχύσαρκα παιδιά συχνά βιώνουν πείραγμα για το βάρος τους. Τόσο για τα υπέρβαρα κορίτσια, όσο και για τα κοκαλιάρικα αγόρια το πείραγμα είναι συχνά έντονο και αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη αδηφαγικής διαταραχής αργότερα στην ζωή. Οι συνέπειες του πειράγματος στην αυτοπεποίθηση και την ψυχική υγεία είναι σημαντικά και οδηγούν σε ψυχολογικές και διαπροσωπικές δυσκολίες αργότερα. Η μείωση του βάρους βελτιώνει την εφηβική αυτοπεποίθηση και την αυτό-εικόνα.
Επιλογές στη Διαχείριση Βάρους
Για την διαχείριση του βάρους έχουμε δυο επιλογές. Πρώτον την διατήρηση του βάρους καθώς αυξάνεται το ύψος, και δεύτερον στην μείωση του ρυθμού αύξησης του βάρους καθώς αυξάνεται το ύψος. Η ραγδαία απώλεια βάρους και η αυστηρή δίαιτα δεν είναι κατάλληλες μέθοδοι για παιδιά σε ανάπτυξη, εκτός κι αν απαιτείται από εξειδικευμένο γιατρό.
Επιτυχείς παρεμβάσεις αναφέρονται σε όλη την οικογένεια και πρέπει να σχεδιάζονται εξατομικευμένα για το κάθε άτομο. Οι γονείς αποτελούν σημαντικό μοντέλο προς μίμηση, ειδικά προς τα μικρότερα παιδιά. Τα βάρος καλό είναι να ελέγχεται μέσα από αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, τη φυσική δραστηριότητα, τις ψυχο-κοινωνικές και οικογενειακές καταστάσεις.
Προτάσεις για Φυσική Δραστηριότητα
- Οποιαδήποτε αύξηση στην κίνηση βοηθά.
- Στόχος είναι η διατήρηση αυξημένης κίνησης στην καθημερινότητα, όπως ποδήλατο, τρέξιμο, παιχνίδι, κ.ά.
- Αλλαγή στον τρόπο ζωής ολόκληρης της οικογένειας στο θέμα της άσκησης.
- Περπάτημα και όχι αυτοκίνητο για το σχολείο.
- Ενθάρρυνση για ενεργητικό παιχνίδι που είναι απολαυστικό.
- Μείωση στις ώρες τηλεόρασης και άλλων καθιστικών δραστηριοτήτων.
Προτάσεις για τη Διατροφή
- Ισορροπημένη διατροφή για όλη την οικογένεια
- Γεύματα σε τακτά χρονικά διαστήματα
- Μικρότερες ποσότητες
- Τροφές/σνακ να μη χρησιμοποιούνται ως επιβράβευση
- Υγιεινά σνακ (π.χ φρούτα) ως εναλλακτικά για γλυκά, σοκολάτες, κέικ, κ.ά.
- Προτίμηση σε τροφές με λιγότερες θερμίδες (όχι light), π.χ ωμές τροφές
- Προτίμηση σε τροφές που αυξάνουν αργά τη γλυκόζη στο αίμα, π.χ δημητριακά ολικής άλεσης
- Τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα
- Όχι αναψυκτικά – κατανάλωση αρκετού νερού
- Μείωση πρόσθετων λιπαρών και τηγανιτών
Υλικό από το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών.
