Με τον όρο «προβιοτικά» αναφερόμαστε σε ζωντανούς μικροοργανισμούς, οι οποίοι μπορούν και επιβιώνουν κατά την διάρκεια του περάσματός τους μέσα από την γαστρεντερική οδό, συμβάλλουν στη λειτουργία του εντέρου και αποφέρουν οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ως ωφέλιμες επιδράσεις από την κατανάλωση προβιοτικών μπορούν να χαρακτηριστούν η βελτίωση της υγείας του εντερικού σωλήνα, η ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, η σύνθεση και η ενδυνάμωση της βιοϊκανότητας των θρεπτικών συστατικών, η μείωση των συμπτωμάτων της μη ανοχής στην λακτόζη, η μείωση της επικράτησης τροφικών αλλεργιών, η μείωση της χοληστερίνης και η μείωση εμφάνισης καρκίνου όπως για παράδειγμα του παχέος εντέρου.
Μέσα στον γαστρεντερικό σωλήνα περιέχονται 100 περίπου τρισεκατομμύρια βακτήρια τα οποία χωρίζονται σε 400-500 περίπου κατηγορίες και αποτελούν την εντερική χλωρίδα. Τα βακτήρια αποτελούν το 35-50% του όγκου του περιεχομένου του εντέρου στον ανθρώπινο οργανισμό. Κάποια από τα βακτήρια αυτά ονομάζονται «φιλικά» και κάποια άλλα που θεωρούνται λιγότερο επιθυμητά ονομάζονται «παθογενοί ή παθογόνα». Η μακροχρόνια λοιπόν υγεία του εντερικού σωλήνα εξαρτάται από την διατήρηση μιας ευνοϊκής ισορροπίας μεταξύ της «φιλικής» και της «εχθρικής» μικροβιακής χλωρίδας.
Ο όρος « προβιοτικά » που σημαίνει απαραίτητα για την ζωή ( Pro biotic = για την ζωή) αναφέρεται σε καθορισμένα είδη «φιλικών» βακτηρίων ή μίγματα μικροβίων, τα οποία όντας βιολογικά ενεργά δρουν θετικά στην ισορροπία της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου.
Είναι λοιπόν προφανές ότι τα βακτήρια αυτά έχουν μεγάλη συμμετοχή στους μηχανισμούς θρέψης, άμυνας και ομοιοστασίας του εντέρου. Μέσω πολλών και ποικίλων μηχανισμών δημιουργούν ένα μικροπεριβάλλον ακατάλληλο για την ανάπτυξη παθογόνων εντερικών μικροβίων. Λόγω των πολλών και ποικίλλων πιθανόν ευεργετικών επιδράσεών τους στην υγεία του ανθρώπου, τα « προβιοτικά » έχουν γίνει το επίκεντρο ενός μεγάλου μέρους του επιστημονικού και εμπορικού ενδιαφέροντος. Τα προβιοτικά μπορεί κάποιος να τα βρει στην αγορά με την μορφή κάψουλας, σκόνης, ή μέσα σε ενισχυμένα γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτια, γάλα κ.τ.λ.).
Τα προβιοτικά βακτήρια καταναλώνονται κυρίως μέσω των γαλακτοκομικών προϊόντων που έχουν υποστεί ζύμωση. Δεν έχει ακόμη καθοριστεί επακριβώς κάποιος συγκεκριμένος αριθμός κυττάρων που θα πρέπει να καταναλώνεται καθημερινά. Είναι γενικά όμως αποδεκτό, ότι θα πρέπει να καταναλώνεται σε καθημερινή βάση, ένας αριθμός κυττάρων τουλάχιστον της τάξης 109, ώστε να έχουμε ευεργετικά αποτελέσματα. Η δράση των προβιοτικών ενισχύεται και από διάφορα άλλα συστατικά της τροφής π.χ άπεπτους ολιγοσακχαρίτες, ξυλιτόλη που καλούνται πρεβιοτικά.
Υπάρχουν πλήθος στοιχείων τα οποία αποδεικνύουν την ευεργετική δράση των προβιοτικών έναντι του ανθρώπινου οργανισμού. Δυστυχώς όμως, οι γνώσεις του καταναλωτικού κοινού όσον αφορά την σημασία των προβιοτικών στην καθημερινή διατροφή είναι πολύ περιορισμένες, με επακόλουθο την παραπλάνησή τους από διάφορους εμπόρους και των προϊόντων των οποίων εμπορεύονται. Είναι δηλαδή προφανές ότι οποιαδήποτε αναφορά για ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία του καταναλωτή θα πρέπει να σχετίζεται με το συγκεκριμένο είδος μικροοργανισμού ή της αποικίας που χρησιμοποιείται στο προϊόν, και όχι με τα γενικά χαρακτηριστικά των προβιοτικών.
